Współpraca międzynarodowa Krajowej Rady Notarialnej

Krajowa Rada Notarialna działa na arenie międzynarodowej. Jest członkiem:

• Rady Notariatów Unii Europejskiej (CNUE),
• Międzynarodowej Unii Notariatu (MUNŁ).

Prowadzi również aktywną współpracę dwustronną, m.in. z notariatami Francji i Niemiec. Działalność ta obejmuje m.in. wymianę wzajemnych doświadczeń, organizację szkoleń i seminariów podnoszących kompetencje notariuszy. To przestrzeń, w której praktycy mogą przedyskutować aktualne tematy i problemy związane pracą zawodową notariusza.

Istotne kwestie formalne dotyczące Krajowej Rady Notarialnej

KRN składa się z notariuszy wybranych przez Walne Zgromadzenia notariuszy izb notarialnych i ma siedzibę w Warszawie. Posiada osobowość prawną. Kadencja Krajowej Rady Notarialnej wynosi 3 lata. Aktualny stan osobowy KRN (2021 – 2024) to:

• Prezes: notariusz Lech Borzemski (Wrocław)
• Wiceprezesi: notariusz Tomasz Kot (Kraków), not. Aleksander Szymański (Łódź)
• Skarbnik: notariusz Anna Kelpin (Gdańsk)
• Sekretarz: notariusz Małgorzata Muszalska (Poznań)
• Rzecznik dyscyplinarny: notariusz Roman Czernikiewicz (Szczecin)
• Członkowie: notariusz Adam Bieranowski (Białystok), notariusz Krzysztof Buk (Warszawa), notariusz Szymon Kołodziej (Katowice), notariusz Krzysztof Kopeć (Rzeszów), notariusz Iwona Wach (Lublin)

UCHWAŁY KRN DOT. NOTARIUSZY:

• UCHWAŁA Nr 12 KRN z dnia 29 listopada 1991 roku – Regulamin wewnętrznego urzędowania kancelarii notarialnej (tekst jednolity),
• Załącznik do uchwały Nr VII/21/2011 Krajowej Rady Notarialnej z dnia 5 marca 2011 r. Kodeksu Etyki Zawodowej Notariusza (tekst jednolity) ZMIENIONY,
• UCHWAŁA Nr X/4/2019 Krajowej Rady Notarialnej z dnia 25 stycznia 2019 r. w sprawie zmiany Kodeksu Etyki Zawodowej Notariusza,
• UCHWAŁA Nr VII/21/2011 Krajowej Rady Notarialnej z dnia 5 marca 2011 r. w sprawie przyjęcia tekstu jednolitego Kodeksu Etyki Zawodowej Notariusza.

IZBY NOTARIALNE W POLSCE

W Polsce istnieje 11 izb notarialnych w następujących miastach:

• Białystok,
• Gdańsk,
• Katowice,
• Kraków,
• Lublin,
• Łódź,
• Poznań,
• Rzeszów,
• Szczecin,
• Warszawa,
• Wrocław.

IZBA NOTARIALNA W WARSZAWIE

Izba Notarialna w Warszawie została utworzona w 1991 roku. Od tamtej pory łączy tradycję z nowoczesnością, zapewniając bezpieczeństwo obrotu prawnego.

Izba Notarialna w Warszawie:

• obejmuje północno-zachodnią i centralną część województwa mazowieckiego,
• należy do niej 711 notariuszy, którzy prowadzą działalność indywidualną lub w formie spółek w 489 kancelariach notarialnych w Warszawie i okolicach,
• to największa Izba Notarialna w Polsce.

OBECNA ROLA NOTARIUSZA W POLSCE

Notariusz jest powołany do dokonywania czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną. Przy dokonywaniu czynności notarialnych  notariusz jest obowiązany czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów wszystkich stron czynności oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawnej, a także udzielać stronom niezbędnych wyjaśnień dotyczących dokonywanej czynności notarialnej.

Notariusz dokonuje m.in. następujących czynności notarialnych:

1. sporządza akty notarialne,
2. sporządza akty poświadczenia dziedziczenia,
3. sporządza poświadczenia podpisów,
4. doręcza oświadczenia,
5. spisuje protokoły,
6. sporządza protesty weksli i czeków,
7. przyjmuje na przechowanie pieniądze, papiery wartościowe, dokumenty, dane na informatycznym nośniku danych, o którym mowa w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
8. sporządza wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów,
9. sporządza, na żądanie stron, projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów.

Notariusz w zakresie swoich uprawnień działa jako osoba zaufania publicznego, korzystając z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Przyznanie notariuszowi przymiotu osoby zaufania publicznego oznacza między innymi, że:

1. wykonywanie zawodu notariusza wymaga posiadania wysokich kwalifikacji, co ma gwarantować wysoki stopień merytorycznego przygotowania, czyli profesjonalizmu osób wykonujących zawód notariusza;
2. notariusze poddani są odpowiedzialności dyscyplinarnej, a tym samym przy wykonywaniu czynności notarialnych zobowiązani są uwzględniać nie tylko reguły prawa, ale i reguły deontologii zawodowej, czyli reguły Kodeksu Etyki Zawodowej Notariusza;
3. notariusze zobowiązani są do zachowania w tajemnicy informacji uzyskanych w toku podejmowanych czynności notarialnych;
4. wykonywanie zawodu notariusza polega na swoistej służbie w ochronie rozmaitych dóbr, praw i wolności obywateli.

KILKA CIEKAWOSTEK NA TEMAT PROFESJI NOTARIUSZY W POLSCE

• 1 stycznia 2024 roku przypada 90. rocznica wejścia w życie Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej – Prawo o notariacie wprowadzającego jednolitą postać formy aktu notarialnego. Zważywszy na doniosłość obowiązującej od 1 stycznia 1934 roku formy aktu notarialnego dla bezpieczeństwa obrotu prawnego w Polsce, Krajowa Rada Notarialna postanowiła ogłosić rok 2024 Rokiem Aktu Notarialnego.

• polski wzorzec prywatyzacji notariatu został wykorzystany w Rosji, na Łotwie, Litwie, w Estonii i Czechach,

• Dzień Notariusza przypada na 14 lutego,
• notariusze posługują się elektronicznym systemem akt notarialnych (e-KAN),
• Polska Izba Notarialna prowadzi portal e-Notariat, gdzie można m.in. sprawdzić dane notariusza i umówić się na wizytę,
• zawód notariusza jest zawodem zaufania publicznego,
• we wszystkich państwach należących do Międzynarodowej Unii Notariatu Łacińskiego (UINL), poza Holandią, taksa notarialna jest regulowana przez państwo – w niektórych krajach jest sztywna i nie podlega negocjacjom, w innych dopuszczalne są odstępstwa od tej zasady,
• w Polsce taksa notarialna zależy od wartości przedmiotu sprawy,
• dostęp do zawodu notariusza jest ściśle regulowany,
• liczba dostępnych miejsc na aplikacji jest ograniczona, co zapewnia wysoki poziom kwalifikacji notariuszy,
• forma notarialna zapewnia bezpieczeństwo obrotu prawnego i chroni strony przed nieuczciwymi praktykami,
• ograniczona liczba notariuszy w danym rejonie zapewnia im odpowiednią ilość pracy i sprzyja rzetelnej konkurencji.

Chętnych do zgłębiania wiedzy na temat profesji notariusza odsyłamy do poniższych publikacji:

• Piotr Langowski „Notariat” (1998)
• Aleksander Oleszko „Ustrój polskiego notariatu” (1999)
• Dorota Malec „Notariat drugiej Rzeczypospolitej” (2002)
• Krzysztof Skupieński „Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce” (2002)

FILMY EDUKACYJNE

W ramach podejmowanych przez Krajową Radę Notarialną akcji o charakterze edukacyjnym wyprodukowane zostały również filmy pod tytułem „Wizyta u notariusza” oraz „Masz prawo znać prawo” dostępne na kanale Krajowej Rady Notarialnej w serwisie YouTube.

Filmy z cyklu „Wizyta u notariusza” zrealizowane zostały w formule rozmowy z notariuszem osoby zainteresowanej dokonaniem czynności notarialnej, w rolę której wcielił się Maciej Orłoś, odbywającej się w kancelarii notarialnej. Omawiany cykl objął odcinki poświęcone zagadnieniom związanym z:

• majątkiem rodziny,
• rozdzielnością majątkową,
• rozwodem i podziałem majątku,
• spadkiem i wydziedziczeniem,
• umową przedwstępną oraz ugodą.

Z kolei na kanale „Porozmawiaj z notariuszem” w serwisie YouTube został opublikowany zapis z transmisji na żywo, którą można było oglądać w czasie Dnia Otwartego Notariatu 2023 – ogólnopolskiej akcji edukacyjnej, której celem jest szeroko pojęta edukacja prawna. Są to:

• rozmowy z notariuszami przeprowadzone przez dziennikarza ekonomicznego Ernesta Bodziucha na tematy związane z czynnościami dokonywanymi w kancelarii notarialnej, np. zabezpieczenie majątku, dziedziczenie, zachowek, bezpieczne nabywanie nieruchomości, spadek z elementem transgranicznym czy majątek w związkach partnerskich i rodzinach patchworkowych,
• sesje Q&A, czyli odpowiedzi notariuszy na pytania dotyczące wybranych czynności notarialnych.

Na wspomnianym kanale zostało udostępnionych prawie 100 nagrań – unikatowych materiałów edukacyjnych związanych z  Dniem Otwartym Notariatu od 2020 roku.

FUNDACJA NA RZECZ BEZPIECZNEGO OBROTU PRAWNEGO

Godną uwagi inicjatywą społeczną Krajowej Rady Notarialnej jest utworzenie Fundacji na rzecz Bezpiecznego Obrotu Prawnego. Działająca od 1999 roku fundacja koncentruje się na wspieraniu rozwoju polskiego systemu prawnego. Do jej celów należą m.in.:

• promowanie bezpieczeństwa i rzetelności w obrocie prawnym,
• upowszechnianie wiedzy prawnej w społeczeństwie,
• inicjowanie i wspieranie badań naukowych w dziedzinie prawa.

Działania Fundacji obejmują:

• prace naukowo-badawcze w zakresie prawa cywilnego, handlowego, finansowego, administracyjnego i konstytucyjnego,
• organizowanie konferencji, seminariów i szkoleń dla prawników, studentów i innych osób zainteresowanych tematyką prawną,
• publikowanie książek, artykułów i innych materiałów edukacyjnych,
• współpraca z organami władzy państwowej i samorządowej w zakresie tworzenia i doskonalenia prawa.

Dotychczasowe osiągnięcia Fundacji to m.in.:

• przeprowadzenie badań na temat kosztów dokonywania czynności notarialnych oraz wizerunku notariatu w Polsce.
• przygotowanie projektu ustawy umożliwiającej notariuszom wydawanie nakazów zapłaty.
• opracowanie analizy prawno-porównawczej dotyczącej klauzuli apostille.
• zrealizowanie projektu badawczego nt. efektywności tytułów egzekucyjnych sporządzanych przez notariuszy.

Fundacja na rzecz Bezpiecznego Obrotu Prawnego jest ważnym partnerem dla wszystkich, którzy dbają o stabilność i rzetelność polskiego systemu prawnego.